Wybrałeś już swoje wymarzone okulary fotochromowe. Wyglądają świetnie, mają renomowaną markę, ale w opisie widzisz tajemnicze oznaczenie: “zakres 1-3” lub “kategoria 2-4”. Co to właściwie oznacza? To nie jest detal techniczny dla ekspertów – to najważniejsza specyfikacja, która zdecyduje o tym, czy Twoje nowe okulary będą uniwersalnym partnerem w każdych warunkach, czy może specjalistycznym narzędziem, które zawiedzie w nieodpowiednim momencie.
Wybór złego zakresu to najczęstszy błąd popełniany przy zakupie fotochromów. W tym artykule szczegółowo przeanalizujemy najpopularniejsze zakresy i podpowiemy, który z nich będzie idealny do Twojej ulubionej dyscypliny sportu.
Zrozumieć skalę: Szybkie przypomnienie kategorii filtra
Jak już wyjaśnialiśmy w naszym artykule Czym jest kategoria filtra (Cat. 0-4) w okularach, skala od 0 do 4 określa stopień przyciemnienia soczewki:
- Cat. 0: Przezroczysta, na noc.
- Cat. 1: Bardzo jasna, na pochmurne dni.
- Cat. 2: Średnio przyciemniona, na zmienną pogodę.
- Cat. 3: Pełne przyciemnienie, na mocne słońce.
- Cat. 4: Ekstremalne przyciemnienie, na lodowce.
Zakres fotochromu mówi nam, pomiędzy którymi kategoriami dana soczewka potrafi się płynnie poruszać.
Analiza popularnych zakresów fotochromowych
Zakres Cat. 1 do Cat. 3: Król wszechstronności
- Opis: To absolutnie najpopularniejszy, najbardziej uniwersalny i najczęściej polecany zakres w okularach sportowych. Soczewka w stanie spoczynku jest lekko zabarwiona (Cat. 1), a w pełnym słońcu przyciemnia się do poziomu standardowych okularów przeciwsłonecznych (Cat. 3).
- Idealny do:
- Kolarstwa górskiego (MTB) i gravelowego: Ciągłe zmiany oświetlenia na trasie (wjazd z otwartej przestrzeni do gęstego lasu i z powrotem) to jego naturalne środowisko. Jasna soczewka bazowa Cat. 1 pozwala widzieć detale w cieniu, a pełne przyciemnienie Cat. 3 daje komfort na nasłonecznionych odcinkach.
- Biegania trailowego: Z tych samych powodów, co w MTB.
- Całodziennych wycieczek: Świetnie adaptuje się do zmieniającego się kąta padania słońca w ciągu dnia.
- Ograniczenia: Soczewka bazowa Cat. 1 może być minimalnie za ciemna do jazdy w całkowitych ciemnościach lub głębokim zmierzchu dla bardzo wrażliwych osób.
Zakres Cat. 2 do Cat. 3 (lub 2-4): Specjalista od słońca
- Opis: W tym przypadku soczewka już w stanie spoczynku jest średnio przyciemniona (Cat. 2), a jej zadaniem jest jedynie adaptacja do natężenia słońca, a nie do cienia.
- Idealny do:
- Kolarstwa szosowego: Gdzie jazda odbywa się głównie w stałych, dobrych warunkach oświetleniowych, w otwartym terenie.
- Biegania po mieście lub otwartych ścieżkach w słoneczne dni.
- Turystyki wysokogórskiej i sportów zimowych (zwłaszcza w wersji 2-4): Gdzie nawet w cieniu światła jest na tyle dużo, że nie potrzebujemy jasnej soczewki.
- Ograniczenia: To bardzo wyspecjalizowany zakres. Jest on całkowicie nieodpowiedni i potencjalnie niebezpieczny do jazdy po lesie. Soczewka bazowa Cat. 2 będzie w cieniu po prostu za ciemna, uniemożliwiając dostrzeżenie korzeni, kamieni czy innych przeszkód.
Zakres Cat. 0 do Cat. 3: Święty Graal technologii
- Opis: To najbardziej zaawansowany i pożądany, ale też najdroższy zakres. Soczewka potrafi przejść od stanu całkowitej przejrzystości (Cat. 0) do pełnego przyciemnienia (Cat. 3).
- Idealny do:
- Całorocznych dojazdów do pracy: Pozwala jechać do pracy w ciemnościach i wracać w pełnym słońcu w tych samych okularach.
- Ultramaratonów i wyścigów 24h, które zaczynają się w dzień, a kończą w nocy.
- Osób szukających absolutnie jednych okularów do wszystkiego, od nocnej jazdy po letnie treningi w południe.
- Ograniczenia: Głównym ograniczeniem jest wysoka cena i mniejsza dostępność.
Tabela decyzyjna: Jaki zakres wybrać do swojej dyscypliny?
Twoja główna aktywność | Rekomendowany zakres | Dlaczego? |
Kolarstwo górskie (MTB) / Gravel w lesie | Cat. 1 do Cat. 3 | Najlepszy kompromis. Wystarczająco jasny do cienia, wystarczająco ciemny na słońce. |
Bieg trailowy w zalesionym terenie | Cat. 1 do Cat. 3 | Z tych samych powodów co w MTB. |
Kolarstwo szosowe / Bieganie w otwartym terenie | Cat. 2 do Cat. 3 lub Cat. 1 do Cat. 3 | Zakres 2-3 zapewni stałą ochronę w słońcu. Zakres 1-3 będzie bardziej uniwersalny na dni z chmurami. |
Całoroczne dojazdy do pracy (dzień/noc) | Cat. 0 do Cat. 3 | Jedna para okularów, która sprawdzi się zarówno w ciemności, jak i w słońcu. |
Turystyka wysokogórska / Lodowce | Cat. 2 do Cat. 4 | Niezbędna ochrona przed ekstremalnym promieniowaniem UV i światłem odbitym od śniegu. |
Podsumowanie
Wybór właściwego zakresu przyciemniania to klucz do satysfakcji z okularów fotochromowych. Dokonaj uczciwej oceny, w jakich warunkach jeździsz najczęściej. Dla ogromnej większości rowerzystów i biegaczy w polskich warunkach, gdzie trasy często prowadzą przez lasy i otwarte pola, zakres Cat. 1 do Cat. 3 jest najbardziej wszechstronnym, bezpiecznym i optymalnym wyborem.
FAQ
Czy mogę używać okularów z zakresem 2-3 do jazdy w lesie?
Zdecydowanie odradzamy. W gęstym lesie lub w pochmurny dzień soczewka w kategorii 2 będzie zbyt ciemna, co znacząco ograniczy Twoją zdolność do dostrzegania przeszkód i może być niebezpieczne.
Czy zakres 0-3 jest zauważalnie droższy?
Tak. Stworzenie soczewki, która jest jednocześnie idealnie przezroczysta i potrafi osiągnąć pełne przyciemnienie, jest technologicznie najtrudniejsze, co znajduje odzwierciedlenie w cenie.
Kupiłem okulary 1-3, ale w cieniu wydają mi się lekko ciemne. Dlaczego?
Ponieważ kategoria 1 to nie jest szkło przezroczyste. Jest to już lekki filtr (przepuszcza 43-80% światła), który posiada widoczne zabarwienie. Całkowicie przezroczysta jest tylko kategoria 0.
